Konferencja EENPS w Krakowie

Wschodnioeuropejska Sieć Filozofii Nauki (EENPS), we współpracy z Interdyscyplinarnym Centrum Etyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ogłasza piątą konferencję EENPS w Krakowie, która odbędzie się 9-10 września 2024 roku. Konferencja jest całkowicie stacjonarna.

Prelegenci główni

• Kristina Rolin (Uniwersytet w Tampere)

• Federica Russo (Uniwersytet w Utrechcie)

Strona do przesyłania zgłoszeń (do 22 lutego 2024): https://eenps2024.sciencesconf.org/

Organizatorzy zapraszają do nadsyłania streszczeń referatów i propozycji sympozjów w następujących obszarach:

a) Ogólna filozofia nauki

b) Filozofia nauk fizycznych

c) Filozofia nauk biologicznych i medycznych

d) Filozofia nauk społecznych i kognitywistycznych

e) Historia i społeczne studia nad nauką

f) Filozofia nauk formalnych, filozofia matematyki oraz filozofia sztucznej inteligencji

Organizatorzy deklarują szczególne zainteresowanie zgłoszeniami w filozofii medycyny i zdrowia publicznego.

Relation in Phenomenology – Phenomenology in Relation

W dniach 1-2 grudnia w Warszawie (Pałac Staszica) odbywa się 22 Konferencja Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego Relation in Phenomenology – Phenomenology in Relation. Intra- and Interdisciplinary Perspectives. Współorganizatorami, oprócz PTFen są Wydział Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytet Warszawski.

Zmarł Gianni Vattimo

Barcelona, 11.02.2011 , Gianni Vattimo , filósofo italiano © Marcellí Sàenz

Dnia 19 września 2023 zmarł Gianni Vattimo (ur. 4 stycznia 1936), najbardziej znany włoski filozof postmodernistyczny. Jego prace tłumaczono na wiele języków; pięć książek ukazało się też po polsku. Do jego najważniejszych prac należą m.in. Koniec nowoczesności (1985, wyd. polskie 2006) i Społeczeństwo przejrzyste (1989, wyd. polskie 2006).

What good is philosophy?

W dniach 17-19 marca 2023 odbędzie się konferencja (w trybie online) What good is philosophy? The role of the academy in a time of crisis. Dochód organizatorzy przeznaczają na rozwój ośrodka zaangażowania obywatelskiego  Centre for Civic Engagement at Kyiv Mohyla Academy, który ma przeciwdziałać destabilizacji ukraińskiego życia akademickiego wywołanego przez rosyjską inwazję.

Joanna K. Malinowska – Fizykalizm i ewolucjonizm w epistemologii znaturalizowanej

Nakładem Wydawnictwa Naukowego UAM ukazała się książka Joanny K. Malinowskiej Fizykalizm i ewolucjonizm w epistemologii znaturalizowanej (Poznań 2022). Książka jest oferowana w otwartym dostępie.

Saul Kripke – Kłopoty filozoficzne

Nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się książka Saula Kripkego „Kłopoty filozoficzne” (Warszawa 2023), przeł. Tadeusz Szubka, Paweł Garbacz, Joanna Odrowąż-Sypniewska, Jakub-Rudnicki, w serii Biblioteka Współczesnych Filozofów. Książka Kłopoty filozoficzne jest zbiorem trzynastu artykułów, które powstawały na przestrzeni czterdziestu lat. Niektóre z nich były wcześniej publikowane, a inne nie. Najbardziej znanymi i takimi, które wzbudziły największą dyskusję, są: Identyczność i konieczność (opublikowany po raz pierwszy w roku 1975), Zarys teorii prawdy (1975), Odniesienie mówiącego i odniesienie semantyczne (1977) oraz Zagadka dotycząca przekonań (1979). Po raz pierwszy opublikowane zostały w tym tomie teksty O dwóch paradoksach wiedzyNazwy puste i postaci fikcyjneNozick o wiedzyPierwsza osobaNieograniczona eksportacja i pewne wnioski dla filozofii języka oraz Paradoks czasu i myśli.

Dr Marek Pokropski laureatem nagrody naukowej PAN im. Kotarbińskiego

Dr Marek Pokropski (Uniwersytet Warszawski) otrzymał nagrodę naukową Polskiej Akademii Nauk w dziedzinie filozofii im. Tadeusza Kotarbińskiego. Został on nagrodzony za książkę Mechanisms and consciousness: integrating phenomenology with cognitive science. Ukazanie się książki wcześniej anonsowaliśmy już na wortalu filozofia.pl.

Nagrody w kilku dziedzinach przyznał na posiedzeniu plenarnym 24 listopada 2022 r. Wydział I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN. Książka dr. Pokropskiego została zgłoszona przez Komitet Nauk Filozoficznych PAN. Jak wskazał w uzasadnieniu tej kandydatury wiceprzewodniczący KNF i zarazem przewodniczący Komisji ds. badań w zakresie filozofii i ich upowszechniania KNF prof. Marcin Miłkowski, monografia ta jest „pierwszą na świecie pracą łączącą neomechanistyczne podejście do wyjaśniania zjawisk świadomości z namysłem fenomenologicznym”.

„Wynikiem analiz dr. Pokropskiego jest stwierdzenie, że fenomenologia może dostarczyć istotnych ograniczeń, które powinny być uwzględniane w kauzalnym modelowaniu zjawisk umysłowych, czyli zanalizowanych fenomenologicznie przeżyć świadomych. […] Swoje tezy podbudowuje na gruncie tzw. fenomenologii znaturalizowanej, która odbiega od klasycznej fenomenologii – odróżnianej przez autora bardzo wyraźnie od zwykłej metody introspekcyjnego badania zjawisk umysłowych”  – czytamy w uzasadnieniu. Prof. Miłkowski uznał też, że praca ta „może przyczynić się do uwzględnienia bogatej tradycji fenomenologicznej ze współczesnymi badaniami nad świadomością w neuronauce i psychologii poznawczej”.

Informacje o monografii dostępne są na stronie internetowej wydawcy (Routledge).

Niedawno ukazała się też recenzja nagrodzonej książki na stronie internetowej Notre Dame Philosophical Reviews.

Dr Marek Pokropski jest adiunktem na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje w Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej. Specjalizuje się w fenomenologii, filozofii umysłu i filozofii kognitywistyki.

Urszula Wybraniec-Skardowska „Logic – Language – Ontology”

Nakładem wydawnictwa Birkhäuser (należącego do koncernu Springer Nature) ukazała się książka Urszuli Wybraniec-Skardowskiej „Logic – Language – Ontology. Selected Works” (Cham 2022).

Ponowny pochówek Jana Łukasiewicza

Jan Łukasiewicz

Do Polski zostaną sprowadzone szczątki Jana Łukasiewicza (1878–1956), wybitnego logika i filozofa, czołowego przedstawiciela Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego w gabinecie Ignacego Paderewskiego (1919), dwukrotnego rektora Uniwersytetu Warszawskiego (1922/1923 i 1931/1932).

W dniu 22 listopada 2022 r. o godz. 13:00 w kościele św. Boromeusza na Starych Powązkach odprawiona zostanie msza żałobna, po której szczątki Jana Łukasiewicza zostaną złożone do grobu w Alei Zasłużonych. Następnie, o godz. 16:00, w Pałacu Kazimierzowskim na Uniwersytecie Warszawskim będzie miało miejsce otwarcie wystawy poświęconej Łukasiewiczowi oraz odbędzie się prezentacja rekonstrukcji jego portretu rektorskiego.

Jan Hertrich-Woleński profesorem honorowym Uniwersytetu Jagiellońskiego

Prof. Jan Hertrich-Woleński, fot. Uniwersytet Jagielloński

W dniu 17 października 2022 Uniwersytet Jagielloński nadał tytuł profesora honorowego Janowi Hertrichowi-Woleńskiemu, wybitnemu filozofowi analitycznemu, logikowi, znawcy dorobku Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, członkowi Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Polskiej Akademii Nauk i Academia Europaea, laureatowi wielu krajowych i międzynarodowych nagród, w tym Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, zwanej „polskim Noblem”. Jest autorem ponad 2000 publikacji. Serdecznie gratulujemy!

Saul Kripke (1940-2022)

Saul Kripke, fot. Sascia Pavan

15 września 2022 zmarł Saul Kripke, jeden z najwybitniejszych filozofów analitycznych.

Kripke ma ogromne osiągnięcia zarówno w logice, gdzie pierwszy, już jako nastolatek, stworzył semantykę logiki modalnej oraz innych logik nieklasycznych (semantyki takie nazywa się teraz „semantykami Kripkego”), jak i w filozofii języka i metafizyce analitycznej. Jego wykłady z Princeton z roku 1970, opublikowane jako Nazywanie i konieczność (przeł. na polski przez Bohdana Chwedeńczuka), stanowią jedną z najważniejszych pozycji w filozofii XX wieku. Kripke stworzył też oryginalną interpretację filozofii Wittgensteina, opublikowaną jako Wittgenstein o regułach i języku prywatnym (przeł. na polski przez Leszka Wrońskiego i Krzysztofa Posłajkę).

Wojciech Gasparski (1936-2022)

Wojciech J. Gasparski (fot. IFiS PAN)

18 maja 2022 roku zmarł prof. dr hab. inż. Wojciech W. Gasparski, prakseolog, metodolog projektowania. Od lat 90. ubiegłego wieku tworzył i integrował polskie środowisko etyki biznesu. Honorowy Prezes Towarzystwa Naukowego Prakseologii, emerytowany profesor Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Drugi Kongres Filozofii Polskiej, 7-10 październia 2022

W dniach 7-10 października 2022 w pałacu w Orli koło Koźmina Wielkopolskiego odbędzie się Drugi Kongres Filozofii Polskiej. Organizatorem Kongresu jest Uniwersytet Opolski. Więcej informacji na stronie www.kongresfilozofiipolskiej.pl Zapraszamy!

W. Julian Korab-Karpowicz, Traktat polityczno-filozoficzny

Nakładem Wydawnictwa Universitas ukazało się nowe wydanie książki W. Juliana Korab-Karpowicza, Traktat Polityczno-Filozoficzny (Kraków 2022).

Nowe wydanie uwzględnia zmiany w tekście dokonane we wcześniejszym anglojęzycznym wydaniu Traktatu przez Routledge i zostało opatrzone podtytułem O dobrym państwie, szczęśliwym społeczeństwie i ewolucji ludzkości.

Bruno Latour, Steve Woolgar – Życie laboratoryjne

Nakładem Narodowego Centrum Kultury w zeszłym roku, co umknęło uwadze redakcji portalu, ukazał się przekład klasycznej książki Bruno Latoura i Steve’a Woolgara Życie laboratoryjne. Konstruowanie faktów naukowych (przeł. Krzysztof Abriszewski, Paweł Gąska, Maciej Smoczyński i Adrian Zabielski, Warszawa 2020).

Konrad Werner, The Embodied Philosopher

Nakładem wydawnictwa Palgrave Macmillan, w serii New Directions in Philosophy and Cognitive Science, ukazała się książka Konrada Wernera (Uniwersytet Warszawski), The Embodied Philosopher. Living in Pursuit of Boundary Questions (Palgrave Macmillan, Cham 2022).

Cezary Cieśliński laureatem nagrody FNP

Profesor Cezary Cieśliński z Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2021 w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za rozwiązanie kluczowych problemów deflacjonistycznej teorii prawdy. Gratulujemy!

Hypothesis in science: a permanent feature or a temporary expedient to be tolerated?

19-21 October 2022

Venue: Center of Dialogue in Torun, Poland

It is sometimes assumed that the heliocentric (Copernican) and geocentric (Ptolemaic) systems were considered to be equally valid for a long period of time. On the contrary, there are descriptive, and (at least in part) predictive differences between the two models. These differences became even more substantial after the discovery of the telescope. The availability of considerably more new observations and data forced astronomers to abandon the Ptolemaic system, which was no longer able to justify certain physical observations. Rather than the geocentric, it was the geo-heliocentric model (proposed by Tycho Brahe) which became the real antagonist to heliocentrism, since the latter model was able to justify the motions of celestial objects based on observational evidence. However, for geometric description to also provide an explanation, astronomy needed to change its disciplinary goals. This happened when Newton proposed universal gravitation as an explanation for Kepler’s elliptical orbits. When Kepler’s description of these orbits was combined with Newton’s explanation, the geo-heliocentric model lost even more explanatory power, while the heliocentric model was reinforced.

If certain astronomical models and their equations can provide nothing more than an empirical description of the explanandum, then one may seek to provide the answer to the following question: could it be that in the geometrically-based astronomical models mentioned above there is something that helps us to distinguish merely descriptive from explanatory models? Since mathematical dependencies of scientific theories do not necessarily specify the causal dependencies that produce the explanandum, we probably do not know whether our hypotheses correctly describe the world. Thus, those hypotheses are nothing more than useful tools with which to organise observational data. However, just because a certain model or hypothesis is non-explanatory does not necessarily mean that it cannot play any descriptive or predictive role. What criteria do we have then to evaluate our scientific hypotheses, models or theories?

The conference aims to address the role of hypothetical thinking in the formulation and development of scientific theories and models. More specifically, studying the role of hypothesis in the sciences could prompt at least three different investigations:

  1. One might investigate the methods and the forms of reasoning implicit in the work of scientists with the objective of determining how they had relied on hypotheses in their work.
  2. One might discuss how systematic inquiry into the natural world should be carried out and what role creating hypotheses played for practitioners of science.
  3. One might evaluate the ability of hypotheses to imagine and foresee new phenomena by considering their use as a form of inquiry that seeks to go beyond the immediately observable to the causal structure responsible for observed phenomenon.

Next year will mark the 550th anniversary of the birth of Nicolaus Copernicus. The organizers think that it would be highly pertinent to discuss how our understanding of the role of hypotheses has changed since his time. Is the use of hypotheses still viable in current science, or has it been superseded by other scientific concepts or methods? The aim of our conference is to contribute to the dialogue between scientists, historians of science, philosophers of science, and logicians interested in scientific methods of reasoning.

Plenary speakers

Brad Wray (Aarhus University, Denmark)

Peter Vickers (Durham University, United Kingdom)

Niccolò Guicciardini (University of Milan, Italy)

Carl Craver (Washington University in St. Louis, USA)

Paweł Kawalec (Catholic University of Lublin, Poland)

Stephen Barr (University of Delaware, USA)

Deadline for abstract submissions: 30 April 2022

More information on the conference website.

Jerzy Prokopiuk (1931-2021)

Jerzy Prokopiuk – zdjęcie

18 marca 2021 zmarł Jerzy Prokopiuk, religioznawca, filozof, wybitny specjalista w zakresie gnostycyzmu. Był założycielem klubu „Gnosis”, a także tłumaczem ponad setki książek, w tym m.in. dzieł Mistrza Eckharta, Zygmunta Freuda, Mircei Eliadego, a przede wszystkim Carla Gustava Junga, którego myśl Prokopiuk popularyzował w Polsce.

Jerzy Prokopiuk urodził się 5 czerwca 1931 roku w Warszawie. Uczęszczał na Uniwersytet Warszawski, gdzie studiował filologię Wschodu Starożytnego, jednak z powodów politycznych studiów tych nie ukończył. W późniejszych latach był jednym z najaktywniejszych propagatorów gnostycyzmu w kraju. Do jego dorobku, oprócz licznych przekładów, zaliczają się również własne prace, m.in. Labirynty herezji (1999), Herezja znaczy wolność (2008), a także autobiograficzna książka Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka (2004). Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Powszechnego Towarzystwa Antropozoficznego.

KNF: Sprzeciw wobec trybu wprowadzania zmian w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów konferencyjnych

Komitet Nauk Filozoficznych wyraża zdecydowany sprzeciw wobec trybu wprowadzania przez Ministra Edukacji i Nauki zmian w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów konferencyjnych z dn. 9 lutego 2021. Wykaz ten zawiera zmiany, które są oceniane przez polskie środowisko akademickie, w tym przez KRASP, jako arbitralne i niezgodne z prawem. 

Komitet Nauk Filozoficznych stoi na stanowisku, że z racji na wymóg przejrzystego kształtowania stabilnej polityki naukowej oraz w świetle obowiązującego prawa wykaz powinien być zmieniany wyłącznie w wyniku obowiązujących procedur, a podstawy zmian powinny być podawane do publicznej wiadomości. Wprowadzone w wykazie zmiany Komitet ocenia nie tylko jako niezgodne z prawem, ale także jako głęboko niesprawiedliwe, gdyż podważające zasady obiektywnej oceny w nauce. Podważają one także zaufanie do stabilności i obiektywności systemu oceny pracy naukowej, a także zagrażają autonomii badań naukowych.

Zaznaczyć należy, że czasopisma mające szczególne znaczenie dla kultury, społeczeństwa i gospodarki powinny być oceniane nie przez zmianę punktacji czasopism naukowych, lecz przez opracowanie odpowiednich wskaźników wpływu, wskazujących na ich wagę w ocenie jednostek naukowych. Dotyczy to także czasopism o charakterze publicystycznym, które zostały niesłusznie dołączone do wykazu jako czasopisma filozoficzne, mimo że nie mają w ogóle charakteru recenzowanych wydawnictw naukowych.

Komitet wyraża zaniepokojenie brakiem właściwej reakcji na inne głosy protestu wobec kształtu opublikowanej listy ze strony ministerstwa.

Konferencja wokół nagrodzonej monografii „Foundations of the theory of Parthood”

Polskie Towarzystwo Logiki i Filozofii Nauki oraz Katedra Logiki UMK mają zaszczyt zaprosić do udziału w konferencji naukowej z okazji wręczenia Nagrody im. Jana Łukasiewicza prof. Andrzejowi Pietruszczakowi za monografię Foundations of the Theory of Parthood.

Konferencja odbędzie się online 11.02.2021 (szczegóły poniżej).

Program konferencji:
11.00-11.15 Powitanie zebranych przez prezesa PTLiFN prof. Cezarego Cieślińskiego, Dyrektora Instytutu Filozofii UMK prof. Zbigniewa Nerczuka oraz Kierownika Katedry Logiki UMK prof. Tomasza Jarmużka.

11.15-11.30 Werdykt i uzasadnienie werdyktu przez Przewodniczącego Kapituły prof. Damiana Niwińskiego. Wręczenie nagrody. 

11.30-12.30. Referat laureata prof. Andrzeja Pietruszczaka (UMK). 

12.30-13.15. prof. Rafał Gruszczyński (UMK) ,,Metody formalne w bezpunktowych teoriach przestrzeni”.(Przerwa obiadowa)

14.15-15.00. prof. Jacek Malinowski (PAN) ,,Boolowskie Logiki Koneksywne”

15.00-15.45 prof. Krystyna Mruczek-Nasieniewska i prof. Marek Nasieniewski (UMK) ,,Logika Jaśkowskiego i systemy z nią powiązane”

15.45-16.30 prof. Rafał Urbaniak (UG) ,,Mierzenie koherencji za pomocą sieci Bayesowskich”

16.30 -16.40 Zamknięcie konferencji przez prof. Tomasz Jarmużka i prof. Cezarego Cieślińskiego.
Konferencja odbędzie się za pomocą systemu Big Blue Button. W celu dołączenia wystarczy w dniu konferencji kliknąć na link https://vc.umk.pl/b/tom-zjd-edt (nie jest wymagane pobieranie żadnej aplikacji do obsługi BBB).

Michał Piekarski – Mechanizmy predykcyjne i ich normatywność

Nakładem wydawnictwa Liberi Libri ukazała się książka Michała Piekarskiego Mechanizmy predykcyjne i ich normatywność (Warszawa 2020). Książka jest w otwartym dostępie (jak wszystkie publikacje tego wydawnictwa).

Światowy Dzień Logiki 14 stycznia 2021: wykłady i konferencje

Z okazji 3. Światowego Dnia Logiki 14 stycznia wiele uczelni organizuje publiczne wykłady i konferencje.

Na Uniwersytecie Warszawskim o godzinie 16 prof. Stanisław Krajewski wygłosi online wykład pt. „Twierdzenie Gödla dla laików – i co z niego (nie) wynika”. Wykład potrwa ok. 30 minut. Odbędzie się na platformie Google Meet pod adresem: https://meet.google.com/civ-bzdg-wdz
Organizatorzy uprzejmie proszą o przekazanie wiadomości o wykładzie potencjalnym zainteresowanym, a przede wszystkim – studentom.

Światowy Dzień Logiki (World Logic Day, WLD) to inicjatywa o charakterze ogólnoświatowym mająca na celu promowanie logiki i jej osiągnięć w świecie naukowym oraz w społeczeństwie. Jej inicjatorzy wybrali 14 stycznia, który jest dniem urodzin Alfreda Tarskiego i zarazem dniem śmierci Kurta Gödla. Pierwszy WLD miał miejsce w 2019 r. i już wtedy w obchody tego dnia, wraz kilkudziesięcioma uczelniami z całego świata, włączył się Uniwersytet Warszawski. W tym samym roku inicjatywa została objęta patronatem UNESCO.

Do tej pory na UW odbywały się z tej okazji mini sympozja popularnonaukowe. W tym roku z uwagi na epidemię WLD na UW będzie obchodzony nieco skromniej. Istnieje za to dodatkowo możliwość wzięcia udziału w międzynarodowej konferencji online organizowanej przez inicjatorów WLD (szczegóły pod adresem: https://www.logicandreligion.com/2021-wlogic-day).

Wspólnie z Instytutem Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu zorganizował zdalną konferencję, która odbędzie się w dniach 14-15 stycznia na platformie MS Teams. Społeczność poznańska pragnie uczcić przy tej okazji pamięć polskiego logika i filozofa, Romana Suszki. Piątkowe obrady poświęcone będą postaci Jana Gregorowicza, wieloletniego kierownika Zakładu Logiki i Metodologii Nauk IF Uniwersytetu Łódzkiego.

Na poniższej stronie internetowej znajduje się Państwo program konferencji: https://worldlogicdaypl.wordpress.com/glowna/program/

Link do czwartkowego spotkania UAM / UŁ:

Spotkanie aplikacji Microsoft TeamsDołącz na swoim komputerze lub w aplikacji mobilnejKliknij tutaj, aby dołączyć do spotkaniaDowiedz się więcej | Opcje spotkania

Natomiast z okazji Światowego Dnia Logiki Wydział Informatyki Uniwersytetu Oksfordzkiego organizuje serię krótkich wystąpień swoich pracowników, którzy opowiadać będą o swojej pracy. Więcej szczegółów tutaj: http://www.cs.ox.ac.uk/seminars/2372.html

Ernst Cassirer – Filozofia form symbolicznych

Nakładem wydawnictwa Marek Derewiecki ukazała się druga część Filozofii form symbolicznych Ernsta Cassirera (przeł. Andrzej Karalus i Przemysław Parszutowicz, Kęty 2020). Wcześniej w tym wydawnictwie ukazała się też część pierwsza (2018).

Alfred North Whitehead – Przygody idei

W serii Biblioteka Współczesnych Filozofów w Wydawnictwie Naukowym PWN ukazał się przekład książki Alfreda Northa Whiteheada Przygody idei (przeł. Marek Piwowarczyk, Warszawa 2020). Jest to pierwszy z serii tomów przygotowywanych w odnowionej właśnie serii BWF.

Andrzej Półtawski (1923-2020)

Andrzej Półtawski, fot. Piotr Drabik

W dniu 29 października zmarł w Krakowie prof. Andrzej Półtawski – wybitny polski fenomenolog i teoretyk poznania, należący do krakowskiej szkoły fenomenologicznej, uczeń Romana Ingardena. Pozostawał także pod wpływem filozofii Karola Wojtyły.


Profesor Andrzej Półtawski urodził się 22 lutego 1923 roku w Warszawie, gdzie ukończył liceum i studia techniczne. Podczas wojny był żołnierzem AK i uczestnikiem Powstania Warszawskiego.
Do ważniejszych publikacji należą monografie: Rzeczy i dane zmysłowe. Świat i spostrzeżenie u G.E. Moore’a (1966); Świat, spostrzeżenie, świadomość (1973); Realizm fenomenologii (2001), Po co filozofować? (2011).

Seminaria z filozofii polskiej i współczesnej

Kontynuacją Pierwszego Kongresu Filozofii Polskiej, który odbył się w dniach 24-26 września w pałacu w Orli koło Koźmina Wielkopolskiego, są organizowane na Uniwersytecie Opolskim Seminaria z filozofii polskiej i współczesnej. Poniżej harmonogram najbliższych seminariów. 

SEMESTR ZIMOWY 2020-2021

  1. Koncepcja filozofii i religii u Hoene-Wrońskiego, dnia 29 października 2020, 15:00-17:00.
  2. Perspektywy dla rozwoju metafizyki w filozofii współczesnej, dnia 26 listopada 2020, 15:00-17:00

SEMEST LETNI 2020-2021

  1. O wartościach i istocie cywilizacji, dnia 18 marca 2021, 15:00-17:00
  2. Perspektywy dla rozwoju metafizyki w filozofii współczesnej, dnia 22 kwietnia 2021, 15:00-17:00

Organizatorzy proszą o wysyłanie zgłoszeń referatów (ok. 20-25min.) oraz o propozycji tematów przyszłych seminariów na adres email: biuro@kongresfilozofiipolskiej.pl lub przez stronę internetową. Warunkiem min. zgłoszenia referatu jest ukończenie studiów magisterskich. Referaty będzie można wygłosić stacjonarnie w Collegium Civitas w Opolu, ul. Katowicka 89, sala 211 lub zdalnie z jakiegokolwiek miejsca na świecie. Seminaria są otwarte i bezpłatne. Link do wideokonferencji: https://filozofiapolska.akademia.korbank.pl/adm-fqm-vrp

Oświadczenie Komitetu Nauk Filozoficznych PAN ws. nagonki na ks. prof. Alfreda Wierzbickiego

Komitet Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk zdecydowanie sprzeciwia się rozpętanej obecnie nagonce na ks. dr. hab. Alfreda Wierzbickiego. Każda nagonka jest zjawiskiem społecznie niepożądanym, a w tym wypadku szczególnie, gdyż jej powodem jest udzielenie pomocy osobie, wobec której zastosowano nadmierne środki przymusu państwowego, środki nieproporcjonalne do jej czynów i zagrożenia porządku publicznego z jej strony. Występowanie w obronie zasady proporcjonalności jest prawem i powinnością obywatela, a zwłaszcza filozofa, jest to bowiem zasada filozoficzna, leżąca u podstaw naszej kultury prawnej.

Komitet Nauk Filozoficznych sprzeciwia się zwłaszcza nieuprawnionym żądaniom usunięcia ks. dr. hab. Alfreda Wierzbickiego z Uniwersytetu z powodów, które nie mają nic wspólnego z jakimikolwiek naruszeniami rzetelności naukowej czy etyki zawodowej. Tylko tego rodzaju naruszenia mogą być podstawą zwolnienia z pracy. Wszelkie inne, zgodne z prawem działania mieszczą się w pełni w ramach swobód obywatelskich.

Przy tej okazji Komitet apeluje do Rektorów, aby – mając na względzie powagę Uniwersytetu – nie czuli się zobowiązani do wydawania pośpiesznych oświadczeń pod presją tak zwanej opinii publicznej.

Stanowisko Komitetu zostało wprawdzie sprowokowane konkretnym przypadkiem konkretnej osoby, traktowane być jednak powinno ogólniej, mianowicie jako głos w debacie nad próbami ograniczania wolności wypowiedzi oraz uniemożliwiania ważnych społecznie działań, które w ostatnich latach coraz śmielej podejmowane są wobec pracowników akademickich przez skrajnych przedstawicieli różnych krańców politycznego spektrum.

Rosiński: Metaphor Activation in Multimodal Discourse

Nakładem wydawnictwa Semper ukazała się książka Macieja Rosińskiego Metaphor Activation in Multimodal Discourse Case studies on the emergence of geometrical concepts (Warszawa, 2020).

The book examines the phenomenon of metaphor activation in the context of mathematics. Throughout the case studies, it is shown how study participants, who needed to explain simple geometrical concepts, express metaphorical thought in speech, gesture and drawings, thus fully engaging their embodied minds with the problems at hand. The goal of the book is to show that metaphors in mathematics, rather than being dead, have the potential to organise the discourse of mathematics, and mathematics education. The study received an award from the Polish Cognitive Linguistics Association for the best doctoral dissertation in the field of cognitive linguistics, defended in 2018.

Opis wydawcy

IV edycja konkursu o Nagrodę Naukową im. Jana Łukasiewicza

Polskie Towarzystwo Logiki i Filozofii Nauki ogłasza IV edycję konkursu o Nagrodę Naukową im. Jana Łukasiewicza za wybitną monografię naukową z zakresu logiki, filozofii nauki, zastosowań logiki w podstawach matematyki, informatyce i lingwistyce.

Jan Łukasiewicz (1878-1956)

Patronem Nagrody jest wybitny polski logik i filozof Jan Łukasiewicz, jeden z twórców Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, autor logiki trójwartościowej i notacji polskiej.

Termin nadsyłania zgłoszeń mija 31 lipca 2020 roku. Więcej szczegółów na stronie logika.net.pl.

Maimon – Esej o filozofii transcendentalnej

Nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN w serii Biblioteka Klasyków Filozofii ukazał się polski przekład Eseju o filozofii transcendentalnej Salomona Maimona (przeł. Małgorzata Koronkiewicz, Warszawa 2020).

https://ksiegarnia.pwn.pl/Esej-o-filozofii-transcendentalnej,817907728,p.html

Pierwszy Kongres Filozofii Polskiej – hybrydowo

Pierwszy Kongres Filozofii Polskiej (25-26.09.2020) będzie miał formę hybrydową. Jest to spowodowane obecnymi obostrzeniami. Część uczestników (pierwszeństwo będą mieli Przewodniczący Sekcji, Profesorowie i Organizatorzy) będą mieli możliwość uczestnictwa na zasadzie tradycyjnej (stacjonarnej), a część uczestników (w tym uczestnicy z zagranicy) będą uczestniczyli na zasadzie zdalnej (online). Celem Kongresu jest badanie i rozwijanie polskiego dziedzictwa filozoficznego. Przewiduje się ogólnopolską transmisję wideo z sesji plenarnej obrad Kongresu. Ich kameralnym miejscem będzie piękny pałac w Orli, ok. 150 km od Opola. Zgłaszanie referatów do 15 sierpnia. Program ramowy, lista sekcji tematycznych oraz inne informacje znajdują się na stronie internetowej: http://kongresfilozofiipolskiej.pl Zapraszamy.

Jaegwon Kim (1934-2019)

Dnia 27.11.2019 zmarł prof. Jaegwon Kim, zasłużony koreańsko-amerykański filozof umysłu, który zasłynął przede wszystkim badaniami nad superweniencją i przyczynowaniem mentalnym.

Kim urodził się w Daegu w Korei w 1934 r. Studiował filozofię i matematykę. Obronił doktorat z filozofii na Uniwersytecie Princeton w USA. Pracował na wielu uczelniach, m.in. Uniwersytecie Michigan, Swarthmore College, Uniwersytecie Cornella, Uniwersytecie Notre Dame, Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa. Od 1987 był profesorem Uniwersytetu Browna.

Spośród jego licznych prac w języku polskim ukazała się książka Umysł w świecie fizycznym (tłum. R. Poczobut, Warszawa, Wydawnictwo IFiS PAN 2002).

O co chodzi w filozofii?

Polecamy książkę „O co chodzi w filozofii? Od zdziwienia do myślenia” autorstwa Timothy Williamsona (przeł. Alicja Chybińska i Bohdan Dziobkowski, Warszawa 2019), opublikowaną nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN.

To nietypowe wprowadzenie do współczesnej filozofii skupia się na omówieniu jej metod, a nie chlubnego dorobku. Zakładając brak wcześniejszej wiedzy, książka w sposób zrozumiały opisuje, jak myślą i pracują dzisiejsi filozofowie, dlaczego to robią, dlaczego robią to tak, a nie inaczej, oraz czy wynika z tego coś pożytecznego. Autor, wybitny oksfordzki filozof, omawia m.in. koncepcję teorii filozoficznych oraz możliwość ich testowania dzięki eksperymentom myślowym, przedstawia praktykę i metody filozoficznego sporu, rolę klaryfikacji pojęć, różnych sposobów inferencji logicznej i budowania modeli filozoficznych. Wywód obrazują liczne przykłady z historii filozofii, przedstawiające sukcesy i niepowodzenia filozoficznego myślenia.

Teizm, ateizm i religia. Najnowsze spory anglosaskiej filozofii analitycznej

Nakładem wydawnictwa KUL ukazała się antologia 37 tekstów z zakresu analitycznej filozofii religii Teizm, ateizm i religia. Najnowsze spory w anglosaskiej filozofii analitycznej (red. P. Gutowski i M. Iwanicki, Lublin 2019). Książka jest też cała dostępna w wersji elektronicznej.

Wybrane problemy wczesnej fenomenologii

Nakładem Wydawnictwa IFiS PAN ukazała się antologia Wybrane problemy wczesnej fenomenologii (red. Daniel R. Sobota, Warszawa 2019).

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie. Problemy z fenomenologią
(Daniel R. Sobota)
Edmund Husserl, O logice znaków (semiotyka)
Adolf Reinach, Namysł. Jego etyczne i prawne znaczenie
Adolf Reinach, Notatki
Hans Lipps, Paradoksy teorii mnogości
Hans Lipps, Sąd 
Gerhart Husserl, Prawo i świat
Hedwig Conrad-Martius. Barwy. Rozdział „Ontologii realnej” 
Oskar Becker, O znikomości piękna i perypetiach artysty.
Badanie ontologiczne w estetycznym obszarze fenomenów 


Konferencja „Peter Strawson. Zwrot metafizyczny”

W dniach 11-12 czerwca w Warszawie odbędzie się konferencja „Przeglądu Filozoficznego”, poświęcona filozofii Petera Strawsona. Badacze reprezentujący 10 uczelni wygłoszą 24 referaty. Szczegółowy program na stronie internetowej https://pf.uw.edu.pl

W. Julian Korab-Karpowicz – Jak to działa? Filozofia

Wydawnictwo SBM opublikowało książkę W. Juliana Korab-Karpowicza, Jak to działa? Filozofia. Książka jest przeznaczona dla dzieci i młodzieży, ale mogą ją także z powodzeniem czytać ich rodzice.  W opisie książki czytamy: „Czym jest i po co nam filozofia? Czy skutek zawsze łączy się z przyczyną? Kim był Sokrates i czy łatwo było z nim rozmawiać? Jeśli nurtują cię podobne pytania, to świetnie trafiłeś! Książka Jak to działa? Filozofia zawiera odpowiedzi na kilkadziesiąt pytań dotyczących dobra, piękna i wyższych wartości. Uczy myśleć. W sposób jasny i prosty wyjaśnia to, co z pozoru skomplikowane, a pomagają w tym zabawne ilustracje. Jak to działa? Filozofia to zbiór prostych odpowiedzi na arcytrudne pytania”.

Paweł Rojek – Tropy i uniwersalia

Nakładem wydawnictwa Semper ukazała się książka Pawła Rojka Tropy i uniwersalia. Badania ontologiczne (Warszawa 2019).

Tropy to jednostkowe własności, takie jak ciężar tej książki, jej kolor i kształt. Pojęcie to w filozofii analitycznej stało się podstawą najlepszej wersji nominalizmu.

W książce autor stara się wykazać, że różne koncepcje uniwersaliów – pochodzące od Platona, Arystotelesa, Hegla czy Ingardena – nie są  ze sobą sprzeczne. Teoria konkretnych powszechników daje się bowiem pogodzić z teorią nieokreślonych natur, a obie spójne są z teorią tropów. Poczucie głębokiej wewnętrznej jedności świata można połączyć z ujmowaniem go pod względem najogólniejszych aspektów i z fundamentalną intuicją ostatecznej niepowtarzalności każdego bytu. Prawda bowiem – jak wiadomo – jest całością.

XI Polski Zjazd Filozoficzny

W dniach 9-14 września 2019 roku odbędzie się w Lublinie XI Polski Zjazd Filozoficzny. Gospodarzem Zjazdu jest Wydział Filozofii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, który wchodzi właśnie w drugie 100-lecie swego istnienia. Zjazd stanowi znakomitą okazję do kolejnego spotkania polskiego środowiska filozoficznego, zaprezentowania aktualnie prowadzonych badań i dyskusji, a także namysłu nad miejscem i rolą filozofii w kontekście szybkich i radykalnych przemian, którym podlega dzisiaj środowisko naukowe w Polsce.

Ramowy program, listę sekcji tematycznych oraz inne niezbędne informacje znajduje się na stronie internetowej www.zjazdfilozoficzny.pl. Od 7 stycznia 2019 r. udostępniona została on-line rejestracja uczestnictwa w Zjeździe. Zgłoszenia wystąpień przyjmowane są do 31 maja.

XV Zlot Filozoficzny

Tegoroczna edycja Zlotu Filozoficznego odbędzie się w dniach od 28-30 czerwca 2019 r. w Krakowie.

Zlot Filozoficzny jest konferencją naukową skierowaną do studentów, doktorantów oraz pracowników naukowych zajmujących się filozofią oraz dziedzinami jej pokrewnymi (kognitywistyką, psychologią, gender studies i nie tylko). Konferencja organizowana jest co roku przez Ośrodek Badań Filozoficznych oraz jeden z lokalnych uniwersytetów. W tym roku Organizatorem Lokalnym jest Uniwersytet Jagielloński.

Celem Zlotu jest zaprezentowanie stanu najnowszych badań podejmowanych w obszarze filozofii. Wydarzenie sprzyja integracji uczestników o różnym stopniu doświadczenia oraz pochodzących z różnych ośrodków badawczych. Podczas konferencji wystąpienia studentów i doktorantów towarzyszą wystąpieniom uznanych badaczy.

Języki konferencji: polski, angielski.

Ważne terminy:
15 maja 2019 – termin nadsyłania zgłoszeń
1 czerwca 2019 – informacja o zakwalifikowaniu

Philosophy and Logic. In honour of Cezary Cieśliński

Instytut Filozofii UW serdecznie zaprasza do udziału w mini konferencji
Philosophy and Logic. In honour of Cezary Cieśliński
zorganizowanej z okazji zdobycia przez prof. Cezarego Cieślińskiego Nagrody Naukowej im Jana Łukasiewicza za monografię The Epistemic Lightness of Truth. Deflationism and its Logic (Cambridge University Press, 2017).
Konferencja odbędzie się dnia 23.03.2019 w sali nr 205 (Stary BUW) w godzinach 14.30 – 18.30.

Autorką medalu jest Paula Quinon. Medal powstał przy konsultacjach i opiece artystycznej Aleksandry Mazurkiewicz (ASP Warszawa), która jest też wykonawcą odlewu.

Plan konferencji:

14.30-15.20 Leszek Kołodziejczyk (Instytut Matematyki, UW) „Ramsey’s Theorem and Proof Size.”
15.20-16.10 Jeffrey Ketland (Instytut Filozofii, UW) „The history of the conservativeness argument against deflationism”.16.10-16.40
Przerwa kawowa 16.40 – 17.30
Ali Enayat (Wydział Filozofii, Lingwistyki i Teorii Nauki,Uniwersytet w Goteborgu) „The Tarski boundary: a cartographic report.
17.30-18.20 Michał Zawidzki (Instytut Filozofii, UŁ) TBA

Udział w konferencji jest bezpłatny. Więcej szczegółów: mlelyk@uw.edu.pl


Paweł Kawalec – Metodologia integralna

Nakładem Wydawnictwa KUL ukazała się książka Pawła Kawalca Metodologia integralna (Lublin 2018). Na stronie Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego znajduje się tekst wprowadzenia do książki.

Marcin Rządeczka – Problematyka metafizyczna we współczesnych naukach biologicznych

Nakładem wydawnictwa Copernicus Center Press ukazała się książka Marcina Rządeczki Problematyka metafizyczna we współczesnych naukach biologicznych (Kraków 2018).

Krzysztof Pomian – Wśród mistrzów i przyjaciół

Nakładem Fundacji Terytoria Książki ukazała się autobiografia Krzysztofa Pomiana Wśród mistrzów i przyjaciół (Gdańsk 2018), historyka idei i filozofa kultury, jednego z najwybitniejszych postaci w polskiej i europejskiej République des Lettres.

Krzysztof Sołoducha, Paweł Stacewicz – Studia z filozofii informatyki

Nakładem Wydawnictwa Naukowego Wojskowej Akademii Technicznej ukazała się monografia Studia z filozofii informatyki (red.  Krzysztof Sołoducha, Paweł Stacewicz, Warszawa 2018). Książkę otwiera polskie tłumaczenie obszernego hasła „Philosphy of Computer Science” ze Stanfordzkiej Encyklopedii Filozofii (Turner, Angius 2015). Kolejne teksty zdają sprawę z dociekań polskich filozofów nad szeroko pojętymi wytworami informatyki oraz jej wkładem we współczesną kulturę. Poruszane tematy rozciągają się od kwestii obliczeniowej natury świata, poprzez informatycznie rozumiany racjonalizm, aż do ważkich filozoficznie zastosowań informatyki (jak np. maszyny autonomiczne czy systemy monitorujące aktywność poznawczą ludzi). Książka zawiera także pewne teksty eksperymentalne, będące zapisem lub interpretacją dyskusji internetowych w akademickim blogu Cafe Aleph.

Piotr Lichacz –  Neuroetyka a Tomasz z Akwinu

Nakładem Wydawnictwa Instytutu Filozofii i Socjologii PAN ukazała się książka Piotra Lichacza Neuroetyka a Tomasz z Akwinu. O użyteczności myśli średniowiecznej we współczesnych debatach etycznych (Warszawa 2018).

III Konferencja Filozofii Nauki i Metod Formalnych w Filozofii (KFNiMFF)

Cykl konferencji Filozofii Nauki i Metod Formalnych w Filozofii ma służyć integracji polskiego środowiska filozofów nauki i filozofów wykorzystujących narzędzia formalne w uprawianiu filozofii. Tematyka konferencji obejmuje ogólną i szczegółowe filozofie nauki, metodologię nauk oraz wykorzystanie metod matematycznych w filozofii. Pierwsza edycja konferencji zorganizowana pod patronatem Polskiego Towarzystwa Logiki i Filozofii Nauki odbyła się w roku 2016 na UJ w Krakowie. Druga edycja odbyła się w roku 2017 na KUL-u w Lublinie. Na trzecią edycję organizatorzy zapraszają do Politechniki Warszawskiej.
Przygotowane do anonimowej recenzji streszczenia o maksymalnej długości 300 słów należy przesyłać na adres m.stelmach@ans.pw.edu.pl do 5 grudnia 2018 r. Na wystąpienie wraz z dyskusją przewidziane jest 30 minut.

Celem konferencji jest integracja środowiska skupionego wokół filozofii nauki i metod formalnych w nauce, stąd szerokie grono organizatorów instytucjonalnych konferencji tworzą: Międzynarodowe Centrum Ontologii Formalnej przy Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Centrum Studiów Zaawansowanych Politechniki Warszawskiej.

Termin: 13-14 grudnia 2018
Miejsce: sala 213, Gmach Główny Politechniki Warszawskiej, Pl. Politechniki 1,  Warszawa
Patronat honorowy
Polskie Towarzystwo Logiki i Filozofii Nauki
Rada Programowa:
Stanisław Janeczko (MiNI PW)
Zbigniew Król (ICFO PW)
Marek Kuś (ICFO PW, CFT PAN)
Witold Marciszewski (Fundacja na rzecz Informatyki, Logiki i Matematyki)
Marcin Miłkowski (IFiS PAN)
Tomasz Placek (UJ, PTLiFN)
Krzysztof Wójtowicz (UW)
Komitet organizacyjny:
Bartłomiej Skowron (ICFO PW) – przewodniczący
Michał Stelmach (ICFO PW)
Paweł Stacewicz (ICFO PW)
Paweł Jarnicki (ICFO PW)
Ilona Sadowska (CSZ PW)
Jacek Wawer (UJ)
Przemysław Nowakowski (IFiS PAN)
Językiem wykładowym konferencji będzie język polski.

Martha Nussbaum laureatką Nagrody Berggruena

Martha Nussbaum (ur. 1947), amerykańska filozofka, otrzymała Nagrodę Berggruena, przyznawaną za „głęboki wpływ na samorozumienie się i rozwój ludzkości w błyskawicznie zmieniającym się świecie”. Nagroda, wynosząca 1 milion dolarów, zostanie wręczona podczas uroczystości w Nowym Jorku w grudniu 2018. Nagroda została ustanowiona w roku 2016 i do tej pory otrzymali ją Charles Taylor i Onora O’Neill.

Na łamach portalu informowaliśmy wcześniej o publikacji przekładów dwóch książek laureatki w języku polskim: Gniew i wybaczanie oraz Nie dla zysku.

Leszek Kołakowski a filozofia

Wydawnictwo IFiS PAN w serii Archiwum Warszawskiej Szkoły Historyków Idei opublikowało tom Leszek Kołakowski a filozofia (red. Stanisław Gromadzki i Marcin Miłkowski, Warszawa 2018).

W książce zawarto następujące rozdziały:

  1. Wiesław Chudoba, Leszek Kołakowski wobec szkoły lwowsko-warszawskiej i pozytywizmu
  2. Katarzyna Bielińska-Kowalewska, Humanizm Leszka
    Kołakowskiego w latach 1947–1956
  3. Krystyna Bielecka, Marcin Miłkowski, Marksołak
    a rzeczywistość
  4. Paweł Okołowski, Kołakowski a Lem
  5. Józef Piórczyński, Mistrz Eckhart w rozważaniach Leszka
    Kołakowskiego
  6. Andrzej Gniazdowski, Wolność, równość, prawda. Antynomie
    kartezjanizmu w myśli Leszka Kołakowskiego
  7. Szymon Wróbel, Bóg albo idolatria. Od Benedykta Spinozy
    do Leszka Kołakowskiego
  8. Jan Tokarski, Samonegacja racjonalizmu według Leszka Kołakowskiego 
  9. Paweł Pieniążek, Groza sprzeczności: Nietzsche w oczach
    Kołakowskiego

Główne problemy filozofii biologii (red. K. Chodasiewicz et al.)

W „Bibliotece filozofii nauki” nakładem Wydawnictwa IFiS PAN ukazała się książka Główne problemy filozofii biologii pod redakcją K. Chodasiewicza, A. Grabizny, A. Proszewskiej, A. Stencla i A. Zimnego (Warszawa 2017). Pełna wersja książki dostępna jest tutaj (plik PDF).

Błażej Skrzypulec: Empiryczna ontologia percepcji

Nakładem Wydawnictwa IFiS PAN, w serii Umysł: Prace z filozofii umysłu i kognitywistyki ukazała się książka Błażeja Skrzypulca Empiryczna ontologia percepcji: Struktura i tożsamość przedmiotów wzrokowych w perspektywie nauk kognitywnych (Warszawa 2018).

Dr Tomasz Żuradzki uzyskał grant ERC

Dr Tomasz Żuradzki z Wydziału Filozoficznego UJ jest laureatem konkursu na grant ERC Starting Grant. Jego projekt, Deep uncertainties in bioethics: genetic research, preventive medicine, reproductive decisionsjest pierwszym grantem ERC uzyskanym przez polskiego filozofa. Dotyczy on dotyczy wszechobecnej niepewności, która rzadko jest brana pod uwagę w rozważaniach etycznych. W szczególności celem projektu jest reinterpretacja osądów etycznych na temat najnowszych postępów w biomedycynie. Zamiast rozumieć te osądy jako przedłużenie tradycyjnych stanowisk normatywnych w etyce (konsekwencjalizm, deontologizm, kontraktualizm itp.), projekt proponuje bardziej adekwatną interpretację, uwzględniającą wykorzystanie rozmaitych podejść normatywnych do podejmowania decyzji w warunkach „głębokiej” niepewności, czyli np. w sytuacjach niepewności normatywnej, niezdeterminowania rezultatów określonych działań czy wartościowania samego istnienia.

Dr Tomasz Żuradzki jest redaktorem naczelnym popularnonaukowego czasopisma Filozofia w Praktyce  i kierownikiem Interdyscyplinarnego Centrum Etyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Thomas Metzinger – Tunel ego

Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego ukazała się książka Thomasa Metzingera Tunel ego. Naukowe badanie umysłu a mit świadomego „ja” (przeł. Paweł Grabarczyk, Łódź 2018).

Tłumacz książki, Paweł Grabarczyk, był gościem Zuzanny Piechowicz w audycji na temat książki w cyklu Idealna niedziela w radiu Tok FM.

Katarzyna Filutowska – Tożsamość narracyjna jako empiryczna podmiotowość – MacIntyre, Taylor, Ricoeur

Katarzyna Filutowska opublikowała książkę Tożsamość narracyjna jako empiryczna podmiotowość – MacIntyre, Taylor, Ricoeur (Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018).

Filozof w krainie umysłów. Profesorowi Andrzejowi Klawiterowi w darze

Nakładem Wydawnictwa Wydziału Nauk Społecznych UAM ukazała się księga pamiątkowa Filozof w krainie umysłów. Profesorowi Andrzejowi Klawiterowi w darze (Poznań 2018) pod redakcją Grzegorza Króliczaka, Krzysztofa Łastowskiego, Łukasza Przybylskiego, Piotra Przybysza i Mariusza Urbańskiego.

W. Julian Korab-Karpowicz, Harmonia po arabsku

Książka W. Juliana Korab-Karpowicza, Harmonia społeczna: Czyli zasady szczęśliwego społeczeństwa, opublikowana przez PIW w 2017 roku w ramach serii Biblioteka Myśli Współczesnej, została przetłumaczona na język arabski i wydana w Dubaju przez znane wydawnictwo w Emiratach Dar Molhimon. Arabski tytuł książki to فلسفة المجتمع السعيد  czyli Filozofia szczęśliwego społeczeństwa. Harmonia społeczna w wersji polskiej i arabskiej została wystawiona podczas ostatnich Międzynarodowych Targów Książki w Abu Zabi (ZEA). Harmonia uprzystępnia i rozwija niektóre idee przedstawione wcześniej przez autora w Traktacie polityczno-filozoficznym — Tractatus Politico-Philosophicus.
Amerykańskie Towarzystwo Filozoficzne (American Philosophical Association) umieściło na swych stronach dwa wywiady z W. Julianem Korab-Karpowiczem na temat książki Tractatus Politico-Philosophicus. Traktat ukazał się po raz pierwszy w 2015 roku w wersji dwujęzycznej, polsko-angielskiej, nakładem wydawnictwa Marek Derewiecki, a następnie w 2017 roku jego nieco zmienioną wersję w języku angielskim opublikowano nakładem wydawnictwa Routledge pod tytułem: Tractatus Politico-Philosophicus: New Directions for the Future Development of Humankind.  Traktat został przetłumaczony również na język bengalski i ukazał się w Indiach, a obecnie jest tłumaczony na język urdu. Został nominowany do nagrody Josepha B. Gitllera za wybitny wkład do filozofii.

27 podróży filozoficznych. Przewodnik (nie tylko) Pascala

Z okazji 60. Tygodnia Filozoficznego ukazało się 27 podróży filozoficznych. Przewodnik (nie tylko) Pascala. Zbiór popularnych tekstów pod redakcją M. Iwanickiego i J. Jarockiego jest kontynuacją opublikowanych w zeszłym roku 13 podróży filozoficznych. W środku znaleźć można artykuły znakomitych uczonych, m.in. Tima Maudlina, Shelly’ego Kagana, Paula Boghossiana czy Simona Blackburna. Nie zabrakło również polskich filozofów: Jana Woleńskiego, Jacka Wojtysiaka oraz Wojciecha Lewandowskiego. Autorzy mierzą się z różnymi odsłonami współczesnych sporów pomiędzy potocznym, naukowym i filozoficznym obrazem świata. W tym kontekście podejmują tak różne zagadnienia jak początek i struktura wszechświata, relacja nauki do filozoficznego naturalizmu, badania nad umysłem, a nawet sens życia. Zapraszamy do lektury, życząc owocnych podróży filozoficznych!

Studia Philosophica Wratislaviensia – tom poświęcony Krzysztofowi Chodasewiczowi

Ukazał się numer czasopisma „Studia Philosophica Wratislaviensia” vol. XII, fasc. 4 (2017) pod red. Bartłomieja Skowrona, Łukasza Nyslera i Artura Pacewicza, poświęcony pamięci przedwcześnie zmarłego dr. Krzysztofa Chodasewicza. Wśród autorów tekstów występują: Andrzej Gecow, Joanna Gęgotek, Michał Głowala, Marek Łagosz, Włodzimierz Ługowski, Marcin Miłkowski i Mieszko Tałasiewicz. Teksty zostały udostępnione w wolnym dostępie na stronie czasopisma.

Jerry Fodor, Massimo Piattelli-Palmarini – Błąd Darwina

Wydawnictwo Naukowe PWN opublikowało polski przekład kontrowersyjnej monografii Jerry’ego Fodora i Massima Piatellego-Palmarini Błąd Darwina (przeł. Marcin Gokieli, Warszawa 2018). Książka ukazała się w serii Myśleć.

Krzysztof Brzechczyn – Towards a Revival of Analytical Philosophy of History

Nakładem wydawnictwa Brill / Rodopi ukazała się książka Towards a Revival of Analytical Philosophy of History: Around Paul A. Roth’s Vision of Historical Sciences pod red. Krzysztofa Brzechczyna (Boston/Leiden 2017). Jej celem jest dyskusja nad statusem współczesnej analitycznej filozofii historii i pomysłem jej ożywienia zaproponowanym przez Paula A. Rotha, filozofa nauk społecznych i humanistyki. W pierwszych czterech rozdziałach analizuje się rozmaite przyczyny upadku filozofii historii, jej obecną fazę rozwoju i możliwą przyszłość. Autorzy kolejnych  czterech rozdziałów dyskutują kluczowe problemy tej dziedziny filozofii: ontologiczny status przeszłości, epistemologiczne założenia badań historiograficznych i eksplanacyjny wymiar narracji historycznej. W ostatniej części książki, autorzy poszczególnych rozdziałów stosują i testują pewne teoretyczne pomysły Paula Rotha w swoich badaniach.

Autorzy: Krzysztof Brzechczyn, Nancy D. Campbell, Serge Grigoriev, Géza Kállay, Piotr Kowalewski, Jouni-Matti Kuukkanen, Chris Lorenz, Herman Paul, Dawid Rogacz, Paul A. Roth, Laura Stark, Stephen Turner, Rafał Paweł Wierzchosławski i Eugen Zeleňák.

Leszek Nowak – wspomnienie o twórcy poznańskiej szkoły metodologicznej

18 stycznia 2018 r. o godz. 23:04 Program III Polskiego Radia w cyklu „Białe plamy” wyemituje

Filozof Leszek Nowak
Fotografia: Krystyna Gulczyńska (Czas Kultury, nr styczeń-luty 1992r.) [Public domain], Wikimedia Commons
audycję o Leszku Nowaku wraz z oryginalnym wywiadem udzielonym Radiu Wolna Europa w latach 80.

Paweł Łupkowski laureatem Nagrody im. Łukasiewicza

Autorką medalu jest Paula Quinon. Medal powstał przy konsultacjach i opiece artystycznej Aleksandry Mazurkiewicz (ASP Warszawa), która jest też wykonawcą odlewu.

W dniu 20 I 2017 w Warszawie zostanie wręczona Nagroda im. Jana Łukasiewicza dr. hab. Pawłowi Łupkowskiemu za monografię Logic of Questions in the Wild Inferential Erotetic Logic in Information Seeking Dialogue Modelling, Studies in Logic, Volume 64, College Publications, London 2016, o której wydaniu informowaliśmy na łamach wortalu. Nagrodę przyznaje Polskie Towarzystwo Logiki i Filozofii Nauki. Laureatowi serdecznie gratulujemy.

Plan spotkania

11.00 -11.30 Kawa, herbata, ciastka, rozmowy kuluarowe
11.30 – 11.45 Wręczenie Nagrody Naukowej im. Jana Łukasiewicza
11.45-12. 45 Wystąpienie Laureata Nagrody
13.00 -14.00 A. Indrzejczak: „Sekwentowe podejście do modalnej teorii deskrypcji”
14.00 – 15.15 Posiłek
15.15 – 16.15 T. Placek: „Jak wygląda teraźniejszość? Analiza czaso-przestrzenno-modalna”
16.15- 17.15 Walne Zgromadzenie

Miejsce konferencji: sala 154, Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72, Warszawa.

Cezary Cieśliński: The Epistemic Lightness of Truth

Nakładem wydawnictwa Cambridge University Press ukazała się monografia Cezarego Cieślińskiego z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego pt. The Epistemic Lightness of Truth: Deflationism and its Logic (Cambridge 2017).

Jerry Fodor (1935-2017)

W dniu 29 listopada 2017 zmarł Jerry A. Fodor, wybitny amerykański filozof umysłu.

W języku polskim opublikowano jego dwie książki: Eksperci od wiązów. Język myśleński i jego semantyka (Warszawa 2001, przeł. M. Gokieli) oraz Język myśli: LOT 2 (Warszawa 2011, przeł. W. M. Hensel). Na przyszły rok Wydawnictwo Naukowe PWN planuje druk polskiego przekładu książki What Darwin Got Wrong (polski tytuł: Błąd Darwina).

Marcin Poręba: Wolność i metafizyka

Nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się książka Marcina Poręby Wolność i metafizyka. Eseje z filozofii pierwszej (Warszawa 2017). Jest to to zbiór tekstów, które powstawały na przestrzeni ponad dwudziestu lat. Zebrane przez autora prace dotyczą niekiedy dość odległych od siebie zagadnień z zakresu historii filozofii oraz takich dziedzin filozofii jak epistemologia, metafizyka i filozofia umysłu.

Erwin Schrödinger – Przyroda i Grecy. Nauki przyrodnicze i humanistyczne

Nakładem Wydawnictwa IFiS PAN ukazał się polski przekład prac Erwina Schrödingera Przyroda i Grecy. Nauki przyrodnicze i humanistyczne (przeł. Kazimierz Napiórkowski, Warszawa 2017).

Krzysztof Pomian laureatem Nagrody FNP 2017

Prof. dr hab.  Krzysztof Pomian  otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2017 w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za pionierskie badania dziejów kolekcjonerstwa oraz wpływu nauki i sztuki na rozwój kultury europejskiej. Prof. Pomian jest dziś jednym z najbardziej znanych na świecie polskich intelektualistów. Jako filozof prof. Pomian skupia się na problemach poznania, jako historyk bada dzieje europejskiej kultury artystycznej i intelektualnej, a jako muzeolog  – historię muzeów i kolekcji. Wszystkie najważniejsze książki i artykuły prof. Pomiana ukazały się w wydawnictwach zachodnich i zostały przetłumaczone na ok. 20 języków.

Jacques Lacan – Triumf religii i Seminarium I. Pisma techniczne Freuda

Nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazały się dwie książki Jacquesa Lacana – Seminarium I. Pisma techniczne Freuda (Warszawa 2017, przeł. Jacek Waga) oraz Triumf religii (Warszawa 2017, przeł. Jacek Waga) poprzedzony Mową do katolików. Są to niepublikowane dotąd w Polsce teksty – pierwsze wydane w serii Seminaria, drugie w serii Paradoksy.

Marcin Mostowski (1955-2017)

Dnia 28 października 2017 zmarł profesor Marcin Mostowski, logik i charyzmatyczny wykładowca i nauczyciel wielu znanych polskich logików. Zajmował się głównie logiką matematyczną, ze szczególnym uwzględnieniem teorii modeli skończonych, logiczną teorią języka naturalnego i filozofią matematyki.

Uroczystości pogrzebowe Profesora Marcina Mostowskiego rozpoczną się w Domu Pogrzebowym w Żyrardowie przy ul. Waryńskiego 7 w piątek 3 listopada o godz. 14.30, po czym nastąpi odprowadzenie prochów Zmarłego na Cmentarz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Żyrardowie.

Daniel Dennett: Od bakterii do Bacha. Ewolucja umysłów

Nakładem wydawnictwa Copernicus Center Press ukazał się polski przekład książki Daniela C. Dennetta Od bakterii do Bacha. Ewolucja umysłów (przeł. Krystyna Bielecka i Marcin Miłkowski, Kraków 2017.

23 października (poniedziałek), o godz. 19.00 w Krakowie, w Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego (Kraków, ul. Krupnicza 33) prof. Daniel Dennett wygłosi wykład pod tym samym tytułem. Wykład będzie tłumaczony symultanicznie.

Bezpłatne wejściówki do odebrania w De Revolutionibus. Books&Cafe.

 

Dzieła prof. Marka Siemka – tom 1 i 2

Dnia 28 czerwca 2017 odbędzie się spotkanie z okazji ukazania się dwóch pierwszych tomów Dzieł prof. Marka J. Siemka. W ramach tej ośmiotomowej serii ukażą się najważniejsze teksty Profesora Siemka, opracowane przez zespół naukowy pod kierunkiem Marcina Poręby i wydane przez Wydawnictwa UW.

Tom 1: Idea transcendentalizmu u Fichtego i Kanta

Idea transcendentalizmu u Fichtego i Kanta (1977) do dziś pozostaje najważniejszą polską pracą poświęconą filozofii Kanta i Fichtego. Tytułową ideę transcendentalizmu Siemek wydobył z historycznych uwikłań, ubrał w szatę słowną niezależną od języka dawnej filozofii, a nade wszystko w pasjonujący sposób dowiódł przełomowości transcendentalizmu i jego aktualności z punktu widzenia myśli współczesnej.

Tom 2: Wolność i utopia w myśli filozoficznej Schillera

Siemek przedstawia Schillera od strony mniej znanej polskiemu czytelnikowi: nie jako poetę i dramatopisarza, lecz filozofa – wychowanka oświecenia przekraczającego horyzonty ideowe epoki, czytelnika i oryginalnego interpretatora Kanta. Podstawą tej edycji jest nowa wersja tekstu o Schillerze, nad którą Siemek pracował w ostatnich latach życia. W porównaniu ze znaną monografią, opublikowaną w serii „Myśli i Ludzie” (1970), zawartość tomu została wzbogacona o aparat krytyczny oraz wątki filozoficzne pojawiające się w rozważaniach Autora w latach późniejszych.

O książkach rozmawiać będą Marcin Poręba, Jakub Kloc-Konkołowicz, Marcin Pańków i Bartosz Działoszyński.

28 czerwca 2017 r. (środa), godz. 18.00, gmach Starego BUW-u, sala 205

Jerzy Pelc (1924-2017)

Dnia 2 czerwca 2017 zmarł profesor Jerzy Pelc, założyciel Polskiego Towarzystwa Semiotycznego, „Studiów Semiotycznych”, Biblioteki Myśli Semiotycznej, wieloletni prezes PTS, honorowy prezydent International Association for Semiotic Studies oraz Institut International de Philosophie, autor kilkuset prac z zakresu filozofii języka i semiotyki teoretycznej. Wybitny uczony i znakomity nauczyciel akademicki.

Barbara Krawcowicz – William James. Pragmatyzm i religia

Nakładem Wydawnictwa UMK ukazało się drugie wydanie książki Barbary Krawcowicz William James. Pragmatyzm i religia (Toruń 2017). Recenzję książki Marka Wójtowicza z pierwszego wydania można przeczytać tu.

Arnold Gehlen – Człowiek. Jego natura i stanowisko w świecie

Nakładem Wydawnictwa Naukowego UMK ukazał się polski przekład pracy Arnolda Gehlena Człowiek. Jego natura i stanowisko w świecie (przeł. Rafał Michalski, Jarosław Rolewski; rozdział 44 tłumaczyła Elżbieta Paczkowska-Łagowska, red. nauk. Stanisław Czerniak, Toruń 2017).

Mateusz Janik – Ontologia polityczna Benedykta Spinozy

Nakładem Wydawnictwa IFiS PAN, w serii Archiwum Warszawskiej Szkoły Historyków Idei, ukazała się książka Mateusza Janika Ontologia polityczna Benedykta Spinozy (Warszawa 2017).

Natasza Szutta – Czy istnieje coś, co zwiemy moralnym charakterem i cnotą?

Nakładem wydawnictwa Academicon ukazała się książka Nataszy Szutty Czy istnieje coś, co zwiemy moralnym charakterem i cnotą? (Lublin 2017).

Rafał Wonicki – Bezdroża sprawiedliwości. Rozważania o liberalnych teoriach sprawiedliwości ponadnarodowej

Nakładem Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego ukazała się książka Rafała Wonickiego Bezdroża sprawiedliwości. Rozważania o liberalnych teoriach sprawiedliwości ponadnarodowej (Warszawa 2017).

Joanna Malinowska laureatką nagrody „Filozofii w Praktyce”

Nagroda Naukowa czasopisma „Filozofia w Praktyce” została przyznana. Laureatką została Joanna K. Malinowska z UAM w Poznaniu, za artykuł pt. Cultural neuroscience and the category of race: the case of the other-race effect, opublikowany w czasopiśmie „Synthese” (w wolnym dostępie). Skrócona wersja artykułu wkrótce ukaże się w FwP. Autorka twierdzi, że tzw. efekt innej rasy rozumiany jako odrębny, niezależny fenomen nie istnieje, a problemy z rozpoznawaniem i różnicowaniem przedstawicieli innych grup etnicznych są jedynie jednym z wielu różnych przykładów szerszego zjawiska, które nazywa efektem jednorodności nieznanego. 

Nagroda Naukowa FwP jest przyznawana przez Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ (INCET) i Polskie Towarzystwo Bioetyczne (PTB), a nagrodę w 2017 r. sfinansowano ze środków Fundacji PZU.

13 podróży filozoficznych

Z okazji Tygodnia Filozoficznego KUL, nad którym patronat miał również wortal filozofia.pl, ukazała się broszura promująca filozofię, 13 podróży filozoficznych. Przewodnik (nie tylko) Pascala, dostępna zarówno w wersji drukowanej, jak i elektronicznej (red. M. Iwanicki i J. Jarocki). Obejmuje ona trzynaście przekładów popularnonaukowych tekstów dotykających zagadnień, które Karl Jaspers nazwał źródłami filozofii: wstrząsu egzystencjalnego, zdumienia i zwątpienia, a także wiary filozoficznej. Broszura dostępna jest do pobrania także i u nas.

Corpus Philosophorum Polonorum

Sześcioma tomami dzieł dawnych polskich filozofów Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego i Narodowe Centrum Kultury rozpoczęły wydawanie serii „Corpus Philosophorum Polonorum”. Dzieła te są owocem zakończenia pierwszego etapu prac nad szerszym projektem o tym samym tytule (prof. Mikołaj Olszewski jest jego kierownikiem), realizowanym w ramach grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. W planach jest jeszcze wydanie wielu podobnych tomów.

Mateusz z Krakowa, Wyjaśnienie racji dzieł Bożych, przekład i opracowanie Mikołaj Olszewski, „Corpus Philosophorum Polonorum. Przekłady”, Warszawa 2016.

Adam Gosławski z Bebelna, Rozprawa o osobie, przekład i opracowanie Magdalena Bieniak, „Corpus Philosophorum Polonorum. Przekłady”, Warszawa 2016.

Matthaeus de Cracovia, Rationale divinorum operum, curaverunt Mikołaj Olszewski, Witold Rubczyński, „Corpus Philosophorum Polonorum. Series Medievalis”, Varsaviae MMXVI.

Paulus de Worczyn, Glossa in politicam, curavit Wanda Bajor, „Corpus Philosophorum Polonorum. Series Medievalis”, Varsaviae MMXVI.

Stanislaus de Scarbimiria, Sermones de sapientia selecti, curavit Bożena Chmielowska, „Corpus Philosophorum Polonorum. Series Medievalis”, Varsaviae MMXVI.

Bartholomaeus Keckermann, Praecognita philosophica, curavit Danilo Facca, „Corpus Philosophorum Polonorum. Series Novae Aetatis”, Varsaviae MMXVI.

Adam Smith. W 240. rocznicę wydania „Bogactwa narodów”

Nakładem Wydawnictwa IFiS PAN ukazała się książka Adam Smith. W 240. rocznicę wydania „Bogactwa narodów” pod red. Piotra Dominiaka i Przemysława Parszutowicza.

Spis treści
Stefan Zabieglik, Adam Smith: jego życie i znaczenie jego myśli
Marian Skrzypek, Niewidzialna ręka Smitha i wyalienowana praca u Hegla
Andrzej Lisak, Kilka tez o racjonalności w ekonomii
Ewa Lechman, Adam Smith – Szkot, który zmienił świat…?
Adam Marszk, Wybrane problemy ekonomii finansowej w Bogactwie narodów
Karolina Tura-Gawron, Adam Smith a pieniądz

Myśli o języku, nauce i wartościach

Nakładem wydawnictwa Semper ukazała się książka Myśli o języku, nauce i wartościach. Seria druga. Profesorowi Jackowi Juliuszowi Jadackiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin pod redakcją Anny Brożek, Alicji Chybińskiej, Mariusza Grygiańca i Marcina Tkaczyka (Warszawa 2016).

Henryk Elzenberg: Emigracja wewnętrzna

W dniach 13-14 czerwca 2017 r. z okazji pięćdziesiątej rocznicy śmierci Henryka Elzenberga odbędzie się konferencja naukowa Henryk Elzenberg: Emigracja wewnętrzna. Organizatorami konferencji są Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Przegląd Filozoficzny. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej Przeglądu Filozoficznego.

Andrzej Gielarowski, Kryzys kultury – kryzys człowieka. Fenomenologiczna krytyka kultury: Husserl, Lévinas, Henry

Nakładem wydawnictwa Ignatianum ukazała się książka Andrzeja Gielarowskiego Kryzys kultury – kryzys człowieka. Fenomenologiczna krytyka kultury: Husserl, Lévinas, Henry (Kraków, 2016).

Szymon Wróbel — Filozof i terytorium. Polityka idei w myśli Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczki, Krzysztofa Pomiana i Marka J. Siemka

W serii Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei ukazała się książka Szymona Wróbla Filozof i terytorium. Polityka idei w myśli Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczki, Krzysztofa Pomiana i Marka J. Siemka (Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2016).

Aleksandra Przegalińska — Istoty wirtualne. Jak fenomenologia zmieniała sztuczną inteligencję

przegalinskaNakładem wydawnictwa Universitas ukazała się książka Aleksandry Przegalińskiej Istoty wirtualne. Jak fenomenologia zmieniała sztuczną inteligencję (wstęp: Dariusz Jemielniak, Kraków 2016).

W świecie najlepszym z możliwych – Gottfried Wilhelm Leibniz 1646-1716

Życie i wszechleibniz_plakatstronny dorobek wybitnego uczonego przełomu XVII i XVIII wieku, nie bez powodu nazywanego „ostatnim człowiekiem, który wiedział wszystko” to temat najnowszej wystawy w PAN Bibliotece Gdańskiej. Na otwarcie ekspozycji „W świecie najlepszym z możliwych – Gottfried Wilhelm Leibniz 1646-1716” PAN Biblioteka Gdańska zaprasza we wtorek 22 listopada 2016 roku, o godz. 13.00 (Stary Gmach Biblioteki, ul. Wałowa 15).

Gottfried Wilhelm Leibniz należy do grona najwybitniejszych autorytetów epoki nowożytnej. Był jednym z ostatnich wszechstronnych umysłów naukowo-filozoficznych, jednym z najoryginalniejszych myślicieli tamtego wieku. Zasłużył w pełni na miano polimata (czy też po prostu „człowieka renesansu”) jako filozof, etyk i teolog, matematyk, fizyk, inżynier-mechanik, konstruktor i wynalazca, prawnik, historyk, bibliotekarz, językoznawca, geolog i przyrodnik, a wreszcie dyplomata i polityk.

Wystarczy zwrócić uwagę na mnogość zainteresowań badawczych i dziedzin aktywności Leibniza. Obok ściśle teoretycznych rozważań nad rachunkiem różniczkowym, energią kinetyczną i pomiarami ruchu, logiką matematyczną, koncepcją uniwersalnego języka myśli, ideą prawdy jako izometrycznego odwzorowania, logiką modalną, koncepcją sądu analitycznego, teorią bytu, istotą świadomości, koncepcją monad, pojęciem czasu i przestrzeni, teorią poznania, zasadami uporządkowania przyrody, problemem pochodzenia zła i dobroci Boga, i dziesiątkami innych… – pracował Leibniz nad planem ugody między katolikami i protestantami, federacją państw chrześcijańskich, sojuszem między Rosją a Cesarstwem Niemieckim, francuską wyprawą wojenną do Egiptu, reformą prawa niemieckiego, kolegialnym systemem zarządzania państwami, reorganizacją górnictwa, reformą monetarną, konstrukcją maszyn wydobywczych, zegarów i mechanizmów liczących, podstawami nowoczesnego systemu binarnego, organizacją towarzystw naukowych, poszukiwaniem napoju nieśmiertelności, studiami etymologicznymi, sinologią, geometrią, geologią i paleologią, poszukiwaniem przejścia międzykontynentalnego Azja-Ameryka, uprawą rzepaku, numerycznym systemem katalogów rzeczowych dla bibliotek, historią dynastii brunszwickiej i nad dziesiątkami innych spraw…

Wystawa potrwa do 27 stycznia 2017 roku.

Autorki:
dr Anna Frąckowska
dr Maria Otto

Franz Brentano – Teoria Arystotelesa na temat źródła ludzkiego ducha

brentano_500Nakładem wydawnictwa Nomos ukazał się polski przekład dzieła Franza Brentana Teoria Arystotelesa na temat źródła ludzkiego ducha (przeł. i oprac. Sonia Kamińska, Kraków 2016).

Filozofia kognitywistyki: Wyjaśnianie za pomocą reprezentacji mentalnych

wyjasnianie_okladkaZapraszamy na sympozjum poświęcone książce dr. Pawła Gładziejewskiego „Wyjaśnianie za pomocą reprezentacji mentalnych: Perspektywa mechanistyczna” (Wydawnictwo UMK, seria „Monografie FNP”), które odbędzie się w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN (Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72, Warszawa, sala 164) w ramach seminarium „Filozofia kognitywistyki” dnia 21 listopada 2016.

W sympozjum udział wezmą: dr hab. Robert Poczobut, prof. UwB, dr hab. Marcin Miłkowski, prof. IFiS PAN, dr Paweł Gładziejewski (IFiS PAN), dr Paweł Grabarczyk (UŁ), mgr Krystyna Bielecka (UW), dr Witold Hensel (UwB) oraz dr Piotr Kozak (UW).

Szczegółowy program zostanie podany niebawem.

Wybrane głosy w dyskusji zostaną opublikowane na łamach czasopisma „Filozofia Nauki” w roku 2017.

Gödel’s Ontological Argument: History, Modifications, and Controversies

goedel

Nakładem wydawnictwa Semper ukazała się książka Gödel’s Ontological Argument: History, Modifications, and Controversies (red. Kordula Świętorzecka, Warszawa 2016).

Quentin Skinner, Metoda historyczna i wolność republikańska

quentin_skinner

Nakładem Wydawnictwa Naukowego UMK ukazała się książka Quentin Skinner: Metoda historyczna i wolność republikańska (red. Janusz Grygieńć, Toruń 2016)

 

Rozstrzygnięto konkurs „Pomniki myśli…”

Ministe23cc7c4b2c0e62950ef681f785dbf179rstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego rozstrzygnęło konkurs „Pomniki polskiej myśli filozoficznej, teologicznej i społecznej XX i XXI wieku”. Na stronie KUL opublikowano streszczenie projektu prof. Agnieszki Kijewskiej, której projekt uzyskał najwyższą lokatę. Ze względu na to, że wśród laureatów są też czynni politycy, wyniki wzbudzają liczne dyskusje; m.in. na temat wyników konkursu i jego przebiegu krytycznie wypowiedział się prof. Jan Woleński oraz była minister prof. Barbara Kudrycka. Skład komisji konkursowej przypomina też portal oko.press, który poprosił też o udostępnienie dokumentacji.

Wśród ludzi, rzeczy i znaków. Krzysztofowi Pomianowi w darze

pol_pl_wsrod-ludzi-rzeczy-i-znakow-krzysztofowi-pomianowi-w-darze-3011_1Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego ukazał się tom zbiorowy pod red. Andrzeja Kołakowskiego, Andrzeja Mencwela, Jacka Migasińskiego, Pawła Rodaka i Małgorzaty Szpakowskiej Wśród ludzi, rzeczy i znaków. Krzysztofowi Pomianowi w darze  (Warszawa 2016). Tom powstał dla uczczenia 50. rocznicy doktoratu wybitnego filozofa, historyka i eseisty – profesora Krzysztofa Pomiana.

Michał Herer laureatem IV edycji konkursu im. Barbary Skargi

Jury Konskargakursu o Nagrodę im. Barbary Skargi na posiedzeniu 14 października 2016 roku zdecydowało o przyznaniu tytułu Laureata w czwartej edycji Konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi Michałowi Hererowi, autorowi eseju Pochwała przyjaźni.

Decyzją Jury do finału IV edycji Konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi zakwalifikowali się:

Joanna Bednarek, autorka eseju Życie, które mówi. Nowoczesna wspólnota i zwierzęta

Jacek Dobrowolski, autor eseju Niewolnicy i panowie. Sześć i pół eseju z antropologii i filozofii społecznej świata nowoczesnego

Michał Herer, autor eseju Pochwała przyjaźni

Michał Krzykawski, autor eseju Inne i wspólne. Trzydzieści pięć lat francuskiej filozofii)

Krzysztof Pacewicz, autor eseju Fluks. Wspólnota płynów ustrojowych.

Anzelm z Canterbury – O zgodności przedwiedzy, predestynacji i wolnej woli z łaską Bożą

okładka książkiNakładem Wydawnictwa KUL ukazał się polski przekład dzieł Anzelma z Canterbury O zgodności przedwiedzy, predystynacji i wolnej woli z łaską Bożą. Fragmenty filozoficzne (Lublin 2016). Przekład, wprowadzenie i komentarze sporządził Andrzej P. Stefańczyk.

Aleksander Zbrzezny – Podmiotowość i historia w filozofii społecznej Hegla, Marksa i Adorna

zbrzeznyNakładem wydawnictwa Universitas ukazała się książka Aleksandra Zbrzeznego Podmiotowość i historia w filozofii społecznej Hegla, Marksa i Adorna (Kraków 2016).

Bronisław Baczko (1924-2016)

29 sierpnia w wieku 92 lat zmarł Bronisław Baczko, historyk filozofii, jeden z twórców wBronislaw_Baczkoarszawskiej szkoły historyków idei. Był znawcą oświecenia; autorem m.in. pracy Rousseau: samotność i wspólnota (1964). Dwukrotnie uzyskał doktorat honoris causa (Uniwersytetu w Tours i Uniwersytetu Strasbourga); laureat nagrody E. Bolzana. W 2002 jego książka Hiob, mój przyjaciel nominowana była do nagrody literackiej Nike.

W „Gazecie Wyborczej” ukazało się krótkie wspomnienie.

Marek Pyka – Działanie, moralność, podmiotowość. Wokół myśli Thomasa Nagela

PykaNakładem Księgarni Akademickiej ukazała się książka Marka Pyki Działanie, moralność, podmiotowość. Wokół myśli Thomasa Nagela (Kraków 2016).

Jakob von Uexküll i Georg Kriszat – Pasaże ku światom zwierząt i ludzi

pasazeUkazało się pierwsze pełne polskie tłumaczenie książki Jakoba von Uexkülla i Georga Kriszata „Pasaże ku światom zwierząt i ludzi. Książka z obrazkami niewidzialnych światów” (przeł. Katarzyna Bobrowicz, Warszawa 2016). Wcześniej jej fragmenty opublikowano w innym przekładzie w wyborze pism tego autora Istota żywa jako podmiot (red. A. Pobojewska, przeł. M. Półrola, Łódź 1998).

Przekład jest udostępniony w formacie PDF na licencji Creative Commons.

Panorama współczesnej filozofii

PANORAMA WSPCZESNEJ FILOZOFIINakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się książka Panorama współczesnej filozofii pod redakcją Jacka Hołówki i Bogdana Dziobkowskiego (w serii Biblioteka Przeglądu Filozoficznego, Warszawa 2016). Książka jest przeglądem najważniejszych sporów współczesnej filozofii. Napisany w formie prezentacji i obrony wybranych stanowisk w ramach konkretnych dyskusji w obszarze m.in. epistemologii, ontologii, etyki, filozofii logiki, filozofii nauki, filozofii umysłu czy filozofii społecznej, przegląd ten stanowi doskonałe wprowadzenie dla każdej osoby zainteresowanej aktualnym stanem światowych i polskich badań filozoficznych.

Autorami zawartych w tomie publikacji są: Adam Chmielewski, Bogdan Dziobkowski, Joanna Górnicka-Kalinowska, Adam Grobler, Piotr Gutowski, Jacek Hołówka, Marcin Iwanicki, Jan Krokos, Damian Leszczyński, Iwona Lorenc, Marcin Miłkowski, Joanna Odrowąż-Sypniewska, Zofia Rosińska, Wojciech Sady, Maciej Sendłak, Maciej Soin, Andrzej Szahaj, Andrzej Szostek, Tadeusz Szubka, Magdalena Środa, Krzysztof Wieczorek, Jan Woleński, Krzysztof Wójtowicz, Andrzej Zieliński i Renata Ziemińska.

Hanna Buczyńska-Garewicz i Jan Garewicz – Listy. Warszawa. Paryż. Boston

Bez-tytułuNakładem Wydawnictwa IFiS PAN w serii „Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei. Źródła” ukazały się dwa tomy korespondencji Hanny Buczyńskiej-Garewicz i Jana Garewicza – Listy. Warszawa. Paryż. Boston (Warszawa 2015).

Human and Civil Rights in a Globalized World

przódNakładem Ośrodka Badań Filozoficznych ukazała się książka Magdaleny Gawin, Barbary Markiewicz, Agnieszki Nogal i Rafała Wonickiego Human and Civil Rights in a Globalized World. Książka dostępna jest nieodpłatnie w formacie PDF na licencji CC BY-NC 4.0.

I edycja konkursu o Nagrodę Naukową im. Jana Łukasiewicza

Jan_ŁukasiewiczPolskie Towarzystwo Logiki i Filozofii Nauki ogłasza I edycję konkursu o Nagrodę Naukową im. Jana Łukasiewicza za wybitną monografię naukową z zakresu logiki, filozofii nauki, zastosowań logiki w podstawach matematyki, informatyce i lingwistyce. Patronem Nagrody jest wybitny polski logik i filozof Jan Łukasiewicz, jeden z twórców Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, autor logiki trójwartościowej i notacji polskiej. Zgłoszenia przyjmowane są do 30 czerwca 2016.

Rafał Urbaniak – Lekko nieodpowiedzialne i stronnicze wprowadzenie do filozofii analitycznej

lekko-nieodpowiedzialne-i-stronnicze-wprowadzenie-do-filozofii-analitycznej-oprawa-miekkaUkazała się książka Rafała Urbaniaka Wprowadzenie do filozofii analitycznej (Wydawnictwo Academicon, Lublin 2016).

Historia filozofii politycznej. Część druga

Historia filozofii politycznejW wydawnictwie Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego ukazała się Historia filozofii politycznej. Część druga (Warszawa 2016)wstęp i redakcja naukowa Piotr Nowak. Ponad 1100 stron książki mieści 50 haseł napisanych przez 35 autorów.

Paweł Gładziejewski – Wyjaśnianie za pomocą reprezentacji mentalnych

Wyjasnianie_za_pomoca_reprezentacji_mentalnych_m_rm04Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, w serii Monografie FNP, ukazała się książka Pawła Gładziejewskiego Wyjaśnianie za pomocą reprezentacji mentalnych (Toruń 2015).

Jakub Szymanik – Quantifiers and Cognition: Logical and Computational Perspectives

Naszymanikkładem wydawnictwa Springer ukazała się książka Jakuba Szymanika 
Quantifiers and Cognition: Logical and Computational Perspectives. 
Książka dostępna jest też w wersji elektronicznej na stronie wydawcy.

Reinhart Koselleck – Krytyka i kryzys. Studium patogenezy świata mieszczańskiego

Koselleck_okladka-wizualizacja-200x300Nakładem Res Publiki Nowej ukazał się polski przekład książki Reinharta Kosellecka Krytyka i kryzys. Studium patogenezy świata mieszczańskiego w przekładzie J. Duraja i M. Moskalewicza. O książce na łamach „Tygodnika Powszechnego” pisała Magdalena Nowicka.

Filozofia dowcipu: Humor jako siła napędowa umysłu

240_Filozofia_dowcipu._Humor_jako_sila_napedowa_umyslu_0.71574200_1444899497_bigNakładem Copernicus Center Press ukazała się książka 15 (Kraków 2015). Nad książką w „Klubie Trójki” dyskutowali: tłumacz książki, Rafał Śmietana i Marcin Miłkowski, prof. nadzw. IFiS PAN. Audycja jest udostępniona na stronie Trójki. Elżbieta Manthey pisała zaś o opisanych w książce mechanizmach humoru w „Gazecie Wyborczej”.